donderdag 31 december 2015

mooi 2016!

Tsja, over een paar uur breekt er een nieuw jaar aan, hopelijk voor iedereen met nieuwe kansen, nieuw plezier en nieuwe mogelijkheden. Een mooi 2016, iedereen!

Wij proosten straks samen met een glaasje champagne (vanmorgen op de Noorse radio uit de mond van een befaamde neurologe gehoord dat champagne goed is voor de hersenen en zelfs een beetje bescherming biedt tegen dementie - dus we gaan ons best doen...) op iedereen die ons lief is. Teveel namen om hier op te sommen. En we proosten op alles wat ons lief is. Zoals dit, hier:


en dit: 


en dit sprookjesachtige uitzicht uit de keuken:


En dan storten we ons op de vervaarlijke gedrochten die zelfgebakken oliebollen heten. Toch een klein stukje Nederlandse traditie in den vreemde. 


Goede jaarwisseling allemaal, en maak er iets moois van! 

dinsdag 22 december 2015

Basilicumbos


Ergens in september waren we ineens door de basilicum heen. Vanaf het vroege voorjaar hebben we aan de lopende band gezaaid, in tientallen potjes in de vensterbank. Als ze eenmaal goed opgekomen zijn gingen ze verspeend en al naar buiten om in de kasjes verder te groeien, tot flinke planten. Dat ging uitstekend, zodat we aldoor verse blaadjes genoeg hadden voor de catering. Behalve dan die keer toen de kippen een paar planten op het terras hadden ontdekt en leeggegeten dan...


Basilicumplantjes hier kopen is niet echt een optie: ze zijn duur en slecht, meestal binnen een dag of twee al slap, en dat geldt eigenlijk voor alle kruidenplantjes. Misschien omdat ze geïmporteerd zijn, en de stress van het transport ze teveel is. 
Zelf kweken is dus een uitkomst. Ook rozemarijn, thijm, oregano, bieslook en munt hebben we de hele zomer door uit eigen kas kunnen plukken, maar basilicum gebruiken we het allermeest. 


Vooral voor de productie van verse pesto, die op de markten nogal in trek is. 

Toen het laatste zakje zaad leeg en het laatste volwassen plantje geslacht was hadden we een probleem: in het tuincentrum, waar normaal een enorme wand staat opgesteld die helemaal afgeladen is met zakjes zaaigoed, was tot onze ontsteltenis niets van dien aard meer te vinden. Niks meer van bloemen, groenten en kruiden - we hebben de hal wel drie keer verbaasd doorzocht, misschien stonden ze op een andere plek? Niet dus. En nergens, bij geen enkele andere winkel! 
Alsof van hogerhand was besloten dat, omdat het september was, iedereen in dit land nu maar moest ophouden met zaaien en kweken. Idioot! 

Gelukkig was het felbegeerde basilicumzaad in Nederland nog wel te vinden en konden onze hulptroepen aldaar een voorraad zakjes opsturen - dank, Patricia, Hans en Saskia! 


Binnen de kortste keren was de huiskamer veranderd in een waar basilcumbos: de vensterbank stond weer vol met malse plantjes, die nu verder binnen moesten blijven, omdat het 's nachts te koud werd in de kasjes.


Zo hebben we nog massa's potjes heerlijke pesto kunnen maken.


Nu moet de productie een dezer dagen voorlopig worden stilgelegd, want inmiddels is het ook op de vensterbank te koud voor de plantjes. 

Te koud voor de plantjes ja, maar hoewel het bijna Kerst is, is de temperatuur merkwaardig hoog en het weer druilerig, net als in Nederland. Geen sneeuw te bekennen nog. 


Duisternis, dat wel. Vandaag is het de kortste dag van het jaar: vanmorgen werd het om 9.45 uur licht, het is nu 14.45 uur en bijna donker. Vanaf morgen zullen de dagen weer gaan lengen. 

Vanaf morgen houden we de winkel lekker dicht en spelen we kerstrecesje, tot 2 januari. 
Even een paar dagen vrij. En oliebollen bakken. Gezellige feestdagen iedereen!

woensdag 9 december 2015

Pech en bloopers

Niet alles gaat altijd alleen maar goed hier. Er zijn ook regelmatig missers, meestal van lachwekkende aard, soms van de lichtelijk beschamende soort, en soms van de categorie 'jammer dan, pech'. 
Een voorbeeld uit die laatste serie is de regen, die in september plotseling met bakken tegelijk uit de hemel bleef komen. Het hield niet op, en hoewel het elders in het land vele malen heftiger was dan in Telemark, veroorzaakten de watermassa's samen met een storm ook hier zichtbare schade. Gelukkig niet aan ons huis; om ons heen vlogen hoogstens de nodige emmers, bloempotten en andere losse spullen door de lucht, maar op straat was het anders: het wegdek spoelde hier en daar weg, waardoor er grote gaten werden geslagen en er grind- en modderstromen ontstonden. 







Het weggetje naar Marits bedehus was grotendeels vernield, veranderd in een schots en scheef rotspad vol gevaarlijke gaten, zodat Marit moest worden ontzet. 

Toen de regen eindelijk uitgeregend was, was er nog een reddingsactie noodzakelijk: ons bootje stond vol en dreigde te zinken...



Geen natuurgeweld, maar pure pech was het dat iemand tijdens een nacht in Oslo in Theo's auto wist in te breken. Dat was aan het begin van zijn en Marjorie's vakantie - ze waren nogal haastig uit Nederland vertrokken, hadden een beetje 'onoverzichtelijk' gepakt en braken zich de volgende paar dagen het hoofd over wat er nu precies was gestolen. 
In elk geval waren de tassen met veel van de spullen die ze op bestelling voor ons hadden meegenomen verdwenen, helaas. Wat een rare inbreker, dachten we. Wie jat er nou vanillestokjes, leesbrillen, gebitsreinigingstabletten en keukenhanddoeken? En nog wat kleine, onbetekenende spulletjes, uit de huisraad van mijn overleden moeder?

Gaandeweg de vakantie werd echter duidelijk dat de dief toch wel oog had gehad voor handel. Zo bleken onder meer Theo's dure camera en waardevolle verrekijker tóch niet elders in de bagage te zitten, maar gewoon verdwenen. Pech! Of toch misschien die auto niet helemaal goed op slot gedaan?

Er is kennelijk vaker iets mis in de communicatie tussen Theo en zijn Saab, zo ondervond een bloemenperkje op het terrein van de vriendelijke buurtgenoten, bij wie Theo en Marjorie fruit mochten plukken. Handrem net niet goed genoeg aangetrokken, geparkeerde auto langzaam een stukje hellende tuin afgegleden, perkje met dahlia's platgewalst. Stom.
'De enige rode die we hadden!' jammerde de vrouw des huizes...

Hilarische bloopers zijn er ook. Zoals die keer toen Marjorie twee wildvreemde mensen die buiten voor de winkel een ijsje zaten te eten, beleefd een hand ging geven, omdat ze dacht dat het onze buren waren...(die klanten hebben we nooit meer teruggezien).
Of toen diezelfde Marjorie vanaf het balkon een toevallig voorbijwandelende vrouw enthousiast feliciteerde met de geboorte van haar tweeling. Alleen was het niet deze buurtgenote (zelf grootmoeder), maar de dochter van onze buren, die de vorige dag moeder geworden van twee dochters en nog in het ziekenhuis lag. Oeps...

En dan die typisch Noorse klippfisk, die Henk wel een keer zou klaarmaken. Op de rotsen in het Noorden gedroogde en gezouten kabeljauw, het moet een delicatesse zijn. Maar dan wel nadat je de dikke lagen zout er van af hebt laten weken...Na de eerste hap hebben we van verdere consumptie af moeten zien, zeg maar. Allebei nog dagenlang aan de kraan gehangen. 

Toen in het najaar de enorme berg stookhout naarbinnen moest, hielp Olav Henk daarmee: samen gooiden ze de ruwe blokken berk door een open raam de schuur in, waar het droog ligt. En ineens stond Olav met een bebloede kop bij mij in de keuken. 'Ik dacht dat hij m'n vriend was!'  snotterde hij - had een door Henk ietsjes verkeerd gemikt stuk boom op z'n gezicht gekregen. Ai...

Een bijna-blooper is dat ik op een rekening, gericht aan een wanbetalende klant, heel groot PREI! had geschreven, in plaats van AANMANING! Die woorden lijken in het Noors nogal op elkaar namelijk. Bijna-blooper, want Henk zag het gelukkig op tijd. Saved by the bell.

Meer van de categorie grappig was het geval van de dames die mij in de winkel kwamen complimenteren met dingen die ik nooit gemaakt heb. De ene vroeg naar de heerlijke abrikozenjam die ze vorig jaar had gekocht ('eh, nee sorry, die hebben we deze keer niet'), en een paar dagen later kwam de andere vertellen hoe geweldig goed de rabarberjam was bevallen - 'maar ik zie het niet staan, zeker uitverkocht?' 'Rabarberjam? Ja, nee, die is op...'.
Leugens, want we hebben nog nooit iets gedaan met abrikozen, noch met rabarber. 
Maar bedankt voor de suggestie, iets voor het volgende seizoen!

Tenslotte nog een stommiteit mijnerzijds. Voor de verkoop maak ik pindarotsjes, maar dan anders: bergjes van witte chocola, met gepofte rijst. Die moeten dan in een koele omgeving hard worden en de eerste keer had ik bedacht dat de voorraadkamer achter de winkel daarvoor een goede plek zou zijn. Iemand vond dat overduidelijk een briljant idee:


van de 20 bergjes waren er na een uur op wonderbaarlijke wijze nog maar 18 overgebleven. Ergens moet er een kotsmisselijk muisje rondlopen. Met kiespijn. 

maandag 30 november 2015

Familiereünie

Beetje vreemd om bij bijna min 10 (!) te schrijven over wat we in augustus meemaakten, maar het zomergastenverhaal is nog net niet helemaal compleet. Hierbij dus het verrassende slot: door een toevallige samenloop van omstandigheden zorgden onze laatste bezoekers voor een kleine familiereünie. 



Neef Bertus Vogel, sinds heel veel jaar alleen nog ontmoet bij anderssoortige reünies, lees begrafenissen, kwam met dochter Anne langs. Ze hadden Anne's huisraad vast naar Trondheim gebracht: Anne heeft een promotieaanstelling aan de universiteit daar en zal dus een paar jaar in Trondheim wonen en werken. Op de terugweg naar Langesund deden ze Solvik aan, waar op diezelfde dag zus en zwager Marjorie en Theo arriveerden, zoals gebruikelijk aan het begin van hun vakantie. 


Het was een gezellig weerzien, helaas veel te kort om zoveel voorbije jaren even bij te praten. De volgende morgen moesten Bertus en Anne namelijk weer naar huis. 


Marjorie bood aan weer flink veel koekjes te bakken voor ons - in een kleine zakjes van cellofaan op een mooie schaal op de toonbank worden ze aardig verkocht - maar toen we een flinke cateringbestelling kregen voor de volgende dag moesten de koekjes daarvoor wijken. De winkelkeuken is namelijk wel ruim, maar om 7 tapasschotels te kunnen samenstellen hebben we echt alle ruimte nodig. 
Dus maakten wij de bestelling klaar, en kookten Marjorie en Theo boven voor ons vieren. En dat deden ze de volgende dag nog een keer, zodat wij de tijd hadden om alles in gereedheid te brengen voor de markt in Bø, een plaatsje zo'n 50 km verderop, waar Solvik Mat voor was uitgenodigd. Die zaterdag was het eigenlijk een internationaal muziekfestival, middenin het dorp, met wat standjes met van alles en nog wat er omheen. 


Stralende dag, zeer geanimeerd festival met niet de minste bands en wij stonden pal naast het muziekpodium, zodat we gratis konden genieten van de optredens. Onder meer van de Ierse band Tupelo, met een aanstekelijk repertoire van folkpop of hoe noem je dat genre, vooral gespeeld op traditionele Ierse instrumenten, zoals fiddle en tin whistle, echt lekkere muziek en vrolijke ballades. 



Zij en de andere bands waren op toer vanuit Oslo en speelden 's avonds weer, maar daarvoor moesten kaarten worden gekocht. 
Tussen de concerten door werd er telkens behoorlijk wat bij onze stand gekocht. In het begin van de middag kwamen Marjorie en Theo ons nog gedag zeggen: ze trokken verder naar het Noorden om weer een ander stukje van dit langgerekte land te exploreren.

Tijdens het festival kregen we van Nederlandse kennissen een tip over te plukken fruit: ze beheren de tuin van een leegstaande pastorie in Ulefoss, waar het wemelde van de frambozen, zwarte bessen en rode bessen. Teveel voor hun gezin, om te plukken en te verwerken. Daar hadden we natuurlijk oren naar, dus reden we een paar dagen later naar die plek, een schitterende plek met een schilderachtige pastorie en een weelderige tuin er omheen, om gevieren emmertjes en bakjes vol te verzamelen.  





Tot onze verrassing hadden Wilfred en Rita ook nog hun auto volgeladen met kilo's valappels uit hun eigen tuin...Voor ons! 


Samengevoegd met de valappels uit de tuin van de buren zitten de meeste nu in glazen potjes, puur natuur appelstroop te zijn. En een forse hoeveelheid heeft, gekookt en wel, langzaam in de zelfgefabriceerde sapzak zijn pectine staan afstaan. 


Pectine is het geleermiddel dat onmisbaar is bij het maken van sommige jams. Het zit in geleisuiker, en ook in speciale zakjes ('jamhulp' of zoiets), maar die zijn betrekkelijk duur en bevatten bovendien E-nummers, zoals conserveringsmiddel en dat soort dingen. Appels, en die hoeven dan niet mooi te zijn, hebben van zichzelf veel pectine. Zo hebben we maar liefst 3 liter van het goedje kunnen produceren, dat zijn dienst al heeft bewezen aan diverse jams - waarbij op het etiket de kunstmatige toevoegingen dus kunnen worden weggelaten. 

Maar er kwam nog meer gratis fruit. Wilfred kent een lokale kweker van ecologische zwarte bessen, die machinaal worden oogst. Omdat de machines niet alle bessen uit de struiken weten te schudden, blijft er zo'n 20% hangen en het is te duur om die te laten plukken door personeel. Wij waren welkom om te komen plukken, zoveel we maar wilden en konden gebruiken! Hoe vriendelijk van die man! Op een bloedhete dag hebben we samen in een paar uur zomaar ca. 15 kilo bij elkaar geplukt en thuis ingevroren.



Veel daarvan is inmiddels getransformeerd tot zwartebessenjam, zwartebessengelei en zwartebessensaus = eigenlijk mislukte, want niet goed gegeleerde gelei, maar qua smaak prima (erg lekker door yoghurt enzo). 
Dan waren er nog de wilde frambozen, dit jaar rond ons huis en wat verderop in groten getale aanwezig, heel veel meer dan vorig jaar. Mooi en zeer lekker! 


In  vrije ogenblikken plukten we telkens hier en daar een emmertje vol, en wat ik niet wist (stadskind) is dat hoe meer je plukt aan volle struiken, hoe meer ze gaan leveren, telkens weer. In het warme hoogseizoen dan. Dus je plukt, draait je om, en 2 dagen later zit die struik weer bomvol! Oei! 
Er was ineens teveel fruit om te kunnen verwerken, dus schaften we razendsnel een nieuw klein vrieskistje aan om de voorraad in te kunnen bewaren, tot we de tijd hadden om die te verwerken. 
In elk geval hadden we op de jaarlijkse lokale markt  in Ulefoss die zaterdag voldoende frambozenjam en -gelei in het aanbod - en tja, dan wil iedereen ineens andere dingen, zoals mosterd, en chutney van rode ui, er valt werkelijk geen peil op te trekken! 


Maar ja, vruchten groeien hier in overvloed, en de gemiddelde Noorse 'huis'vrouw draait er waarschijnlijk haar hand niet voor om om die tot jam of iets anders houdbaars te maken, sterker nog, is met die traditie, uit armoede geboren, opgegroeid. Dus waarom zou die nou bij uitgerekend een Nederlander een potje jam gaan kopen? We houden vol. Augurken en mosterdzaad, vijgen en dadels, dat zijn dan van die dingen die hier niet in tuinen en in het wild in het bos aan de bomen groeien, en daar maken wij wel lekkere dingen van. Gelukkig worden die door een groeiende klantenkring ontdekt en gewaardeerd. Dus aangeschaft. 

Eind die maand (ik heb het nog steeds over augustus) keerden Theo en Marjorie terug van hun trektochtvakantie in het hoge Noorden, om hier nog even te acclimatiseren voor ze huiswaarts keerden.


Maar ook nu was er geen gelegenheid voor het bakken van de felbegeerde zandkoekjes: een buurman (let wel, hij woont ongeveer 1,5 km verderop) sloeg alarm over de hoeveelheid wilde pruimen en zwarte bessen op zijn grondgebied. Veel te veel, en als wij belangstelling hadden, moesten we wel meteen komen, voordat de regen alles zou doen vallen en op de grond verrotten...  
Dus de geschiedenis van deze zomer herhaalde zich. Terwijl wij in de keuken een tapasbestelling klaarmaakten plukten en raapten Theo en Marjorie kilo's en kilo's zwarte bessen en wilde pruimen. En terwijl de volgende dag zoveel mogelijk alvast verwerkten, om voldoende aanbod op voorraad te hebben voor de winkel en de volgende markt, maakten Marjorie en Theo weer heerlijk warm eten.   



Deze heerlijk gevulde paprika's willen we proberen als wintercatering aan te bieden. Koud namelijk ook zeer smakelijk, zeker met bijvoorbeeld een goede soep erbij (of vooraf). 
Daarna was het ineens september en waren alle logees als sneeuw voor de zon verdwenen. Met, samengeraapt, achterlating, expres of per ongeluk, van:


Komt allemaal wel weer bij de rechtmatige eigenaren terecht. Mits die terugkeren naar Solvik, wel te verstaan. 

woensdag 11 november 2015

Ed of Willem?

Daar komen we natuurlijk nooit achter, of het Ed of Willem is, maar er woont een bever, hier vlakbij. Hij moet een hol (heet dat niet burcht?) hebben ergens aan de oever van het meer, een paar honderd meter hier vandaan. Toen Henk met bezoek uit Nederland een stuk het meer op was gevaren stak er ineens een groot beverhoofd uit het water, in de schemering, en het zwom geruisloos een langs het bootje. Bijna alsof we dat zo geregeld hadden, als toeristische attractie...  

Toen kleine Poppy uitgeslapen was, het grote logeerbed weer van schone lakens was voorzien en de andere logeerbedden waren opgemaakt hadden zich namelijk weer bezoekers aangemeld: oude vriend Chris, zijn vriendin Mariska en de meiden Katelijne en Melissa, op doorreis, kwamen ons even opzoeken. Een mooi zomerse dag, een zwemdag. 





Voor de meiden dan; wij gebruikten de tijd om op het terras onder het genot van diverse eigen brouwsels eventjes zo'n 4 jaar bij te praten. Later verder, aan tafel, bij ons inmiddels traditionele welkomstglaasje akvevit, gevolgd door Henks zelfverzonnen stoofschotel van rendiervlees - je woont in Noorwegen of niet, toch? 



Dat boottochtje, daar was ik niet bij (met z'n zessen in de boot is waarschijnlijk ietsje te riskant), maar toen we een paar dagen later samen op het water waren zwom Ed - of Willem - opnieuw langszij. Prachtig! Een gestroomlijnd, lang lijf, vlak onder de oppervlakte van het spiegelgladde water, een roodbruine kop net er bovenuit, met een blik van 'ik bemoei me niet met jullie, ik doe gewoon wat ik altijd doe, hier'. Om stil van te worden. Helaas hadden we ons fototoestel thuis laten liggen.



Na een gezellige avond, een goede nachtrust en een uitgebreid ontbijt reisden onze logees verder oostwaarts, om een bezoek te brengen aan familie van Mariska. 

Voor ons een paar dagen business as usual: Henk met verhuisklussen in de stad, ik met produceren. Massa's boterkoek gebakken voor in de winkel natuurlijk, maar ook stapels 'wegwerptasjes' genaaid van oud dekzeil en gescheurde plastic tafellakens. En toen een buurtbewoner me een grote plastic zak vol grote kersen cadeau deed ('we hebben veel te veel en onze vriezers zijn tjokvol - misschien kan jij er wat mee?') ben ik daarmee aan de slag gegaan. Gelukkig kon Marit me nog net op tijd vertellen dat het helemaal geen kersen waren, maar wilde pruimen...had ik bijna kersenjam gemaakt van pruimen...

Aan de hand van een oud Engels recept (ja Ria, uit jouw boek!) heb ik de kleine pruimen omgetoverd tot een onverwacht lekkere ketchup. Echt, pittige ketchup, maar dan zonder tomaten. Een vondst, die inmiddels gretig aftrek vindt.


Op de valreep van juli waren we nog een paar dagen pleisterplaats voor vakantiegangers: Vrienden uit Henks lang geleden Groningse tijd, Greetje en Barend, waren voor het eerst in Noorwegen en kwamen zich, onder meer, vergapen aan de omgeving en ons vorstelijke uitzicht.



Vrolijk gezelschap, fijne gesprekken, veel topografische nieuwsgierigheid. 


Ehm? 


O, die...


En die ja!

Na hun vertrek naar Oslo bleef er tot ons genoegen behalve de door ons bestelde fles akvevit, die op het vliegveld veel goedkoper is dan in de staatswinkels, een robuuste fles heuse Berenburg voor ons achter. Dat cadeau bewaren we voor de winter. 
Maar zo ver was het nog lang niet.