donderdag 26 december 2019

Gelukkig nieuw jaar!

Even een tussentijds berichtje op tweede kerstdag, om iedereen de dit leest alvast een goed en zo gelukkig mogelijk nieuw jaar te wensen. Kerstborrels, dinertjes en familiebezoek bijna achter de rug, en de ingrédiënten voor het oliebollenbeslag klaar?  Pas op met dat vuurwerk enzo....
En voor wie zich afvraagt hoe het inmiddels hier gaat, bij ons: we roeien met de riemen die we hebben. Henk is zijn hele zomervakantie en een paar weken daarna thuis gebleven, met wat we maar een burnout hebben genoemd. Doodmoe en veel hoofdpijn, achteraf niet zo vreemd, na alles wat hij moest doorstaan met een zieke mij en een onzekere toekomst. Na een paar weken parttime te hebben gewerkt is hij nu weer volledig aan de slag en dat gaat goed. Gelukkig.
Ik red me, maar ben ontzettend moe van alle bij- en nawerkingen van zowel bestraling als chemotherapie, en de complicaties. Zoals doorliggen, een slokdarm met ingrijpende brandschade, een huid die zo dun is als papier en maar langzaam heelt. Mijn energieniveau is zo ongeveer nul, uitermate irritant als je van alles wil doen maar maar heel weinig kan! Aankomen lukt nog niet erg want eten blijft een probleem. Ik zal dus nog heel veel geduld moeten hebben...
Eind januari weten we hoe het er nu voorstaat, tot die tijd is het moed houden en proberen de donderwolk die maar hinderlijk boven ons hoofd blijft hangen zoveel mogelijk te negeren. 
We nemen de 'toekomst' tegenwoordig per dag en genieten van elk mooi moment dat er voorbijkomt. Zoals nu, op de tweede avond van een groene kerst: de sneeuw is inmiddels weggeregend maar het vriest wel een paar graden, tijd om lekker bij de houtkachel te zitten met een boek en de radio, veel kaarsjes aan en op naar het lengen van de dagen. Om een uur of 14.00 verdwijnt hier de zon achter de bergen en begint het al donker te worden. 
Op naar een nieuw jaar dus, meer licht en een nieuw voorjaar! 
Gelukkig nieuw jaar iedereen!  


zondag 22 december 2019

Razende Roely en andere hulptroepen

Roely en Ria hadden samen bedacht dat Henk en ik vast wel wat hulp zouden kunnen gebruiken na mijn thuiskomst uit Oslo. Het was ook wel een overgang, van mijn kleine overzichtelijke appartementje daar naar ons grote oude huis met 6 kamers...Dus kwamen ze eind mei om met z'n tweeën een frisse wind door dat huis te laten waaien. Hier volgen veel plaatjes en weinig tekst.


er kwam natuurlijk wel een tas vol verwennerijen mee...
Het werden een paar dagen van intensieve opruim- en schoonmaakacties en het afwerken van een hele lijst grotere en kleinere klussen. Dingen die hinderlijk lang waren bijven liggen, dingen die nooit de prioriteitenlijst haalden maar telkens werden doorgeschoven naar een volgende vrije dag. Van die dingen dus. Roely pakte de sopemmers, zeemde de (vele) ramen, Ria hanteerde de schroefboor en hing van alles op z'n plaats.


De keuken moest er aan geloven, alles werd van z'n plaats getrokken en grondig gepoetst,




nieuwe gordijnroeden die al maanden lagen te wachten werden eindelijk opgehangen,

de plankjes die we tijden geleden hadden gevonden in het tweedehandscircuit, kregen hun bestemming, zoals deze, op een donkere plek in de huiskamer, waar een dikke kaars op een mooi-lelijke kandelaar nu wat licht brengt,

nog een handig plankje, voor wisselende mini-exposities. 


Intussen moest Henk gewoon werken, en alles wat ik hoefde te doen was zorgen voor mondvoorraad. En voor elkaar krijgen dat ik telkens op tijd nieuwe zakken sondevoeding aansloot, steeds in hogere doseringen, om genoeg brandstof in dat magere lijf te krijgen. 



Maar natuurlijk was er zo nu en dan ook tijd om uit te rusten na gedane arbeid, en te genieten van een mooie dag.



Tot slot zette Ria nog even de schaar in wat ooit mijn volle bos haar was, maar nu een scharminkelige verzameling plukjes, die alle kanten uit groeien. Daar viel niet gek veel eer aan te behalen, maar toch, zo'n thuiskapper geeft wel een gevoel van luxe... 


Toen de lente steeds meer zomer begon te worden moesten ze weer naar huis, Roely en Ria. Moe maar voldaan, hoop ik. Ze waren zonder meer geweldig!





Het was juni geworden, elke dag verschenen er meer bloemen om ons heen - telkens weer dezelfde foto's, maar ik kan het toch niet laten ze te laten zien...de rhododendron, de lupines...




Het genot van weer bloemen te kunnen plukken, om de dag een vers boeketje...



Onze buren hadden in het voorjaar na 20 jaar afscheid moeten nemen van hun oude houten boot, een traditionele overnaadse sloep, die tot op de draad versleten was en niet meer te repareren bleek. Maar een zomer zonder met een boot het meer op te kunnen is absoluut uitgesloten voor mensen zoals zij. Dus hadden ze binnen de kortste keren iets vervangends gevonden - een modernere, kunststof kajuitboot, dat wel - waarmee ze als het maar even kon tochtjes maakten. Marit en wij mochten één van de eerste keren mee, heel feestelijk!


Later in die maand kon Henk ook zelf weer eens varen, in ons kleine trouwe sloepje, en als het weer en mijn conditie het toestonden stapte ik ook in. Met zonnehoed, want eigenlijk kun je na langdurige bestraling helemaal niet in de zon.





Henk zwom, ik las, dat was ouderwets genieten. Toch een tijd gedacht dat ik dat niet meer zou meemaken. 
Wordt vervolgd, heel binnenkort.  

woensdag 4 december 2019

Velkommen ut!

Na Pasen moest ik nog één keer terug naar Oslo voor de laatste paar bestralingen. 
In het ziekenhuis moet je tot vervelens toe voorafgaand aan elke handeling je geboortedatum en je persoonsnummer opdreunen, bij wijze van identiteitscheck denk ik. 
Zo ook bij radiologie; op de laatste dag grapte de dienstdoend radioloog 'når er du født i dag?', 'wanneer ben je vandaag (weer eens) geboren?', en zo kregen hij en de assistent en ik alledrie de slappe lach - niet handig als je doodstil moet liggen onder die machines!

In het ziekenhuis kreeg ik nog wat adviezen en aanwijzingen en aan het einde van het ontslaggesprek zei de oncoloog opgewekt 'velkommen ut!', onmogelijk in goed Nederlands te vertalen, maar zoiets als 'welkom er uit / naar buiten!'. Grappig.

Zo volgde het afscheid van UllevålI: hartelijke omhelzingen van Elisabeth, de drie Maria's, Anna en nog een aantal verpleegkundigen op de opnameafdeling, ook van de Sri Lankaanse schoonmaakster die zo nauwgezet mijn kamer had schoongehouden, en van Sarah, die elke dag even een praatje kwam maken in het patienthotell. Ze had tranen in haar ogen toen ze zag dat ik mijn kamer had ontmanteld: de vele kaarten van de muur gehaald, de denneappels en de stektakjes weg van de vensterbank, mijn kleurige wol ingepakt. 'Jouw kamer was de gezelligste van de verdieping', zei ze, 'altijd muziek, bloemetjes en een lekker geurtje; ik ga onze gesprekjes missen!'. 
En zo was het al met al een beetje een emotioneel afscheid, van het kleine wereldje waarin ik 7 weken had gewoond, en het kerkhof en de tuinen waar ik zoveel had rondgestrompeld.


kaarsjes en plantjes bij het columbarium,

en stijlvolle naamplaatjes;


een trouw verzorgde grafsteen, naast het bankje waar ik 's morgens graag zat,


beelden in het park tussen de verschillende klinieken.
Op elk van de afdelingen waar ze me met zo veel liefde en aandacht hadden verzorgd kon ik de cadeaupakketjes achterlaten die ik thuis had klaargemaakt: potjes jam, marmelade, chutney, mosterd en zo, in spanen mandjes met een strik er omheen en een kaartje erbij.  

De touringcar en de taxi brachten me naar huis. 
Een paar weken eerder had Henk al via het ziekenhuis in Skien gezorgd voor een rugzakje met toebehoren, zodat ik thuis kon doorgaan met de sondevoeding, omdat normaal eten me nog lang niet lukte.



De flessen voeding en de bijbehorende slangen, per e-mail besteld, werden vanaf die dag elke paar weken met een kleine vrachtwagen thuisbezorgd. 

En toen begon de lente langzaam maar zeker terrein te winnen. Het ijs op het meer trok zich steeds verder terug,



ik haastte me om bloemen- en kruidenzaad te zaaien in de vensterbank - veel te laat,


maar het proberen waard, en kon hier en daar wat al bloeiend spul uit het grind plukken om in potjes op het balkon en bij de voordeur te kunnen zetten.



De rododendron, pruimenboom, seringen, alles begon te bloesemen, en in de tuin verscheen een incidentele tulp, terwijl zelfs de lupines al de kop opstaken. Ik heb er nog nooit met zoveel ver- en bewondering naar gekeken als in dit voorjaar...

de oude pruimenboom,
euphorbia's,


Binnen een week na mijn thuiskomst konden we de eerste logee van dit jaar verwelkomen: broer Bert ondernam de tocht met zijn knalgele auto, 


en trof het bijzonder met het weer. Ontbijt (met verse eitjes van eigen kippen) in de zon op het balkon, 


en met borreltijd op het terras, waar ook de kippen rondstapten.


Het waren een paar dagen van intensief bijpraten, foto's kijken van vroeger, en veel lachen. Na zijn vertrek volgden er nog een hele reeks logees - waarvan later verslag.





maandag 25 november 2019

With a little help from my friends

Het zouden eenzame tijden geweest zijn, die vijf weken alleen in het patienthotell, na twee weken ziekenhuisopname. Dat zouden ze zijn geweest, zonder het legertje trouwe vrienden, dat mij in Oslo kwam opzoeken. Wat een verwennerij: elke week was er wel iemand bij me! 
Dat bezorgde me de heerlijke wetenschap dat ik veel goede vrienden heb, die me niet in de steek laten.

Zo kwam vriendin Ria me vanuit Utrecht een paar dagen gezelschap houden, met, op z'n Ria's, een grote tas vol kleine cadeautjes, waarvan ik er elke dag eentje mocht uitpakken. 



Het gezelschap gaf me ook de broodnodige afleiding, want de dagen in het patienthotell waren lang en eentonig. Wel moest ik elke dag over het terrein van Ullevål stukjes lopen, naar de dagelijkse bestraling, naar de chemoafdeling voor een paar uur gif via een infuus, naar de longafdeling voor een gesprek met een van de oncologen, of met de voedingsdeskundige, naar het laboratorium voor bloedafname, of voor bloedtransfusie, toen ik nauwelijks meer op m'n benen kon staan van de bloedarrmoede.



Maar voor het overige had ik (eindelijk!) volop tijd voor boeken en brei-en haakwerk - ik kon ongegeneerd urenlang lezen en handwerken, omdat alledaagse bezigheden als huishouden, boodschappen, eten koken en dieren verzorgen vielen al die tijd weg...Eigenlijk best fijn, voor een poosje. 



Maar het bezoek bood me ook een ondersteunende arm om kleine wandelingetjes te kunnen maken door de parken op het terrein, en natuurlijk over het kerkhof. 



Toen Ria was vertrokken arriveerden oude vrienden Toine en Corrie, die Den Bosch even achter zich lieten om mij, en nu ze er toch waren ook een stukje van Oslo te zien. In de parkjes en op het kerkhof zagen we het heel langzaam voorjaar worden - ik kon zo nu en dan een piepklein bloemetje plukken en takjes voorzichtig uitbottende kastanje in een glaasje zetten.






Twee keer mocht ik nu een weekendje naar huis. Om te voorkomen dat Henk telkens vrij moest nemen om mij uit Oslo te halen en zondagavond weer terug te brengen kon ik gebruikmaken van het patiëntenvervoer, dat is hier prima geregeld. 

Vrijdagmorgen na de bestraling een grote touringcar in, die vanuit het Ullevålziekenhuis bij twee andere ziekenhuizen patiënten ophaalt en op diverse plaatsen afzet. Vaak bij benzinestations langs de snelweg, waar dan familieleden of taxi's de patiënten opwachten om verder naar huis te brengen. In mijn geval kwam ik met de bus niet verder dan het stadje Porsgrunn, vanwaar dan een gereedstaande taxi mij over de slingerende provinciale weg naar Henseid bracht. Heel comfortabel - maar al met al wel een reis van meer dan vier uur...Maandagmorgen in alle vroegte op dezelfde manier terug, naar mijn kleine appartementje.



Uitzicht op het Ullevålterrein, vanuit kamer 808, dus op de 8e verdieping (en niet de 7e, zoals ik vorige keer schreef). 

Waar het op de grond en aan de bomen langzaam voorjaar werd, trad op mijn hoofd nu ontegenzeggelijk de herfst in. De lange lokken bleven in mijn kam hangen, maar echt helemaal kaal ben ik gelukkig niet geworden. 



Toen Henk een weekendje in Oslo kwam logeren konden we samen op een zonnige middag even door een levendige winkelstraat in het centrum lopen, op zoek naar een sjaal die ik om mijn koude hoofd zou kunnen draperen. In het ziekenhuis lopen veel mensen met een gebreide ijsmuts op, maar dat gaat me iets te ver. Dan liever op z'n moslima's een charmant geknoopte, kleurige sjaal om dat gekke hoofd! 
Toen bleek dat de opruiming was uitgebroken konden we meteen voor een prikkie een paar nieuwe shirts en een trui kopen voor mij. Wat een belevenis, om weer eens tussen niet zieke mensen te lopen, langs gezellige terrasjes en restaurantjes!



Intussen zorgden de buren en vriendin Marit om beurten trouw voor de poezen en de kippen, zoals ze al die keren dat Henk een nacht weg was hebben gedaan. Dat was lief. En toen hij een weekend alleen thuis was nodigden ze hem en Marit uit voor een etentje - vanwaar ze een fotootje naar mij appten. 


Ik had het trouwens al die tijd ook druk met de telefoon: veel vrienden en kennissen vriendinnen die niet op bezoek konden komen lieten op ander manieren van zich horen via Whatsapp. Ze stuurden naast berichtjes ook vaak foto's van wat hen bezig hield, kinderen en kleinkinderen, huisdieren, bloemetjes in de tuin en ga zo maar door. Die dingen hielden me bij de les en beurden me op. Doorbraken een beetje de sleur. Zoals ook het bezoek van vriendin en oud-studiegenoot Ingrid en haar man Norbert, uit Keulen:

  


Zij exploreerden 's morgens de stad, en namen mij 's middags mee kleine stukjes uit wandelen, vanzelfsprekend over het kerkhof - bij gebrek aan andere mogelijkheden. Maar er zijn ontroerende grafmonumenten te zien,


en protserige 19e eeuwse beelden op grafkelders van voorname Osloërs. 


In diezelfde week kwamen oud-collega Johan en zijn vriendin Fleur mij opzoeken. Ze maakten er een heuse stedentrip van, en met het benutten van het goed geregelde openbaar vervoer in de stad zagen ze in die week meer van Oslo en de musea dan wij ooit hebben gedaan...en in de avonden kwamen ze gezellig bij mij, waar na een goed gesprek bij een lekker glaasje wijn hun foto's konden bekijken.  



En toen werd het eindelijk Pasen, ging het personeel van het patienthotell naar huis, en ik dus ook! Voor dat weekend dan.